Η Lancia Beta (Type 828) παρουσιάστηκε το 1972 κα και ήταν το πρώτο μοντέλο που παρουσίασε η εταιρεία μετά από την εξαγορά της από την Fiat το 1969.
Σε όλη την διάρκεια της ιστορίας της και μέχρι το 1984 που έμεινε στην παραγωγή, η Lancia Beta ήταν το πρώτο αυτοκίνητο που μπόρεσε να φέρει μαζικά τον κόσμο του Ευρωπαικού Νότου κοντά στις αρχές και τα χαρίσματα της Lancia,
Η συνεργασία με την Fiat έδωσε την δυνατότητα για πρώτη φορά στην Lancia να διατηρήσει σχετικά χαμηλές με τον ανταγωνισμό τιμές, προσφέροντας “premium” αυτοκίνητα που ακόμη και σήμερα θα μπορούσαν να σταθούν στους δρόμους μας με αξιώσεις.
Το γνωστότερο μοντέλο στους δρόμους μας ήταν αυτό στις φωτογραφίες, η Beta Berlina που παράχθηκε από το 1972 μέχρι το 1981, που διέθετε ένα τετράπορτο fastback αμάξωμα το οποίο όμως είχε ξεχωριστό χώρο αποσκευών όπως εκείνον ενός σεντάν.
Το αρχικό μοντέλο (Series I) δέχθηκε σύντομα μια σχεδιαστική ανανέωση το 1975 την όποια μάλιστα επιμελήθηκε ο Pininfarina κάνοντας το πίσω παράθυρο πιο κάθετο προκειμένου να βελτιωθεί η ορατότητα προς τα πίσω, τα παράθυρα στις πόρτες μεγάλωσαν ενώ υπήρξαν και μικροδιαφορές στα πίσω φωτιστικά σώματα.
Η Lancia Beta Berlina Series II που παρουσιάστηκε το 1980 είχε εντελώς ανασχεδιασμένα φωτιστικά σώματα, μια ξεχωριστή μάσκα καθώς και ένα πολύ πλήρες και ιδιαίτερο σχεδιαστικά πίνακα οργάνων με δεκάδες στρογγυλές τρύπες στο ταμπλό που διατηρηθήκαν και στην Trevi που βασίζεται απόλυτα στην Beta και παράχθηκε από το 1980 μέχρι το 1984 και ήταν ένα πιο κλασσικό σεντάν 3 όγκων με αρκετά μεγαλύτερο χώρο αποσκευών.
Η Lancia Beta Coupe ήταν μια δίπορτή παραλλαγή της Type 828 που παράχθηκε από το 1973-1984 και είχε ακριβώς τα ίδια μηχανιά μέρη με την Berlina αλλά το κομψό δίπορτο τετραθέσιο Coupe αμάξωμα και το πολυτελές εσωτερικό της την έκανε ποθητή σε όσους έψαχναν κάτι πιο ξεχωριστό.
Ακόμη πιο ξεχωριστές παραλλαγές ήταν βεβαία και η HPE ( High Performance Estate) που είχε ένα τρίπορτο «Shooting Βreak» αμάξωμα και φυσικά η σπάνια κεντρομήχανη Beta Montecarlo που πειράχθηκε από το 1975-1980.
Μηχανικά μέρη
Όλες οι εκδόσεις της Lancia Beta είχαν ένα μηχανικό κιβώτιο ταχυτήτων πέντε σχέσεων (μια αυτόματη επιλογή υπήρξε το 1978) με το κινητήρα τοποθετημένο εγκάρσια σε σειρά με το κιβώτιο πάνω σε ένα υποπλαίσιο που βίδωνε πάνω στο αμάξωμα- και με εξαίρεση την Beta Montecarlo που ήταν πισωκίνητη, όλες οι εκδόσεις ήταν φυσικά προσθιοκίνητες.
Οι κινητήρες που χρησιμοποιήθηκαν ήταν οι θρυλικοί τετρακύλινδροι οκταβάλβιδοι με δύο εκκεντροφόρους επικεφαλής με κυβισμούς 1300κ.εκ και 82 ίππους στις 6,200 σαλ, 1600κ.εκ και 100 ίππους στις 5,800 σαλ και 2000 κ.εκ με 122 ίππους στις 5,700 σαλ.
Υπήρξε και μία έκδοση της Trevia Volumex και της Beta Coupe Volmex το 1982 που με την βοήθεια ενός μηχανικού υπερσυμπιεστή ανέβασαν την ροπή και την απόδοση του δίλιτρου κινητήρα στους 136 ίππους, ενώ ο ίδιος κινητήρας λίγα μερικά χρόνια αργότερα με οκταβάλβιδο ή δεκαεξαβάλβιδο καπάκι, τούρμπο και ψεκασμό εξόπλιζε και τις Delta HF και Deltona HF που έγραψαν υπέρλαμπρη ιστορία στο WRC.
Ανάρτηση
Η ανάρτηση σε όλους τους τροχούς ήταν ανεξάρτητη με γόνατα McPherson μπροστά και πίσω , ενώ όλα τα μοντέλα είχαν δίσκους σε όλους τους τροχούς με εξαιρετική απόδοση και διάρκεια στο φρενάρισμα.
Στον δρόμο
Είχα μια απρόσμενη ευκαιρία να οδηγήσω μια Beta 1300 με κανονικές πινακίδες ενός φίλου που θέλει να παραμείνει ανώνυμος για 50 περίπου χιλιόμετρα και πραγματικά λάτρεψα τον τρόπο που στέκεται ακόμη και σήμερα στον δρόμο.
Η θέση οδήγησης είναι καλή ενώ το ταμπλό ακόμη και σήμερα μοιάζει εργονομικό και πλήρες με τους δείκτες όμως του στροφόμετρου και του ταχυμέτρου να τρεμοπαίζουν στην επιτάχυνση ολοκληρώνοντας την ρετρό ατμόσφαιρα..
Ο μικρός κινητήρας «υποφέρει» από έλλειψη ροπής στις χαμηλές στροφές και η αψυχολόγητα μακριά 1η δεν βοηθά υποχρεώνοντας τον οδηγό να πατινάρει πολύ τον συμπλέκτη με τον κινητήρα να γυρνά με πάνω από 3.500σαλ για να ξεκινήσει ακόμη και σε μια ελαφριά ανωφέρεια.
Φαντάζομαι ότι όταν το αυτοκίνητο ήταν φορτωμένο και η ανηφόρα μεγάλη θα ήταν σχεδόν αδύνατον να ξεκινήσει η μικρή BETA, ή αν ξεκινούσε αυτό θα γινόταν αφού πρώτα θα είχε λιώσει ο μισός δίσκος!
Όταν όμως ξεκινήσει και περάσει τις 4.000 σαλ ο γνωστός για τον ήχο του κινητήρας της FIAT μεταμορφώνεται σε θηριάκι γεμίζοντας μέχρι τις 6.500 και σκορπίζοντας το κροτάλισμα που λατρέψαμε στην φύση ταξιδεύοντας το μυαλό σε άλλες ανυποψίαστες εποχές.
Δεν είναι ανούσια μελαγχολία, απλά δεν υπάρχει σημερινό αυτοκίνητο που να ακούγεται και να μυρίζει γλυκά λαδάκι και βενζινούλα στις αλλαγές ταχυτήτων σαν αυτό!
Στην ευθεία ο μικρός κινητήρας μπορεί να έχει 5η και να ταξιδεύει με ησυχία στα 120 χλμ/ω, ωστόσο με το που θα παρουσιαστεί μια ανωφέρεια θα χρειαστεί μια χαμηλότερη σχέση έτσι ώστε ο κινητήρας να δουλέψει κοντά στον κόφτη όπου αποδίδει και την μέγιστη ιπποδύναμη.
Στις στροφές και πάλι ο ήχος του κινητήρα κλέβει την παράσταση με το αμάξωμα όμως να γέρνει υπερβολικά για τα σημερινά δεδομένα και την υποστροφή να καραδοκεί σε κάθε λάθος εκτίμηση.
Το τιμόνι δεν έχει υποβοήθηση, αλλά στο καλοδιατηρημένο μηχανικά beta που οδήγησα είχε πολύ καλή αίσθηση στον δρόμο χωρίς τζόγο, ενώ και η ανάρτηση εντυπωσιάζει με την ποιότητα κύλισης που προσφέρει κάνοντας το βελούδινο εσωτερικό του να εκπέμπει μια πολυτέλεια που υπερκαλύπτει τους δεκάδες τριγμούς που υπήρχαν στην καμπίνα.
Αν υπάρχει κάτι που θα κάνει πολλά σημερινά αυτοκίνητα να ντραπούν, αυτό είναι τα φρένα που πραγματικά με εντυπωσίασαν με την αίσθηση, την δύναμη και την διάρκεια τους χωρίς κανένα αστερίσκο σχετικά με τα 45 χρόνια που είχε στην πλάτη του το αυτοκίνητο.
Μια χρονομηχανή που με ταξίδεψε για λίγο και με ανάγκασε να σπάσω την υπόσχεση που είχα δώσει να μην γράψω τίποτα μέσα στις διακοπές-και ευχαριστώ πολύ τον ιδιοκτήτη της που μου την εμπιστεύτηκε!
Lancia Beta Berlina
Η παραγωγή της Lancia Beta Berlina σταμάτησε τον Δεκέμβριο του 1981 και συνολικά παράχθηκαν 194.914 αυτοκίνητα και με τους τρεις προσφερόμενους κινητήρες-ένας αριθμός που δεν ανταποκρίνεται στην επιτυχία που θα έπρεπε να είχε το μοντέλο βασιζόμενο στα κορυφαία για την εποχή τεχνικά χαρακτηριστικά του.
Αν και χαρακτηρίστηκε από πολλούς σαν «αυτοκίνητο για οδηγούς» το πρόβλημα ήταν ότι παρουσίαζε έντονα προβλήματα με την αντισκοριακή προστασία του αμαξώματος που στην Β. Ευρώπη της έδωσαν τον ατυχή τίτλο του «Rust Bucket» και πυροδότησαν φήμες ειδικές συμφωνίες της Fiat για την προμήθεια κακής ποιότητας ατσαλιού που χρησιμοποιήθηκε στις Beta Alfasud.
Η αλήθεια είναι ότι πράγματι στις πρώτες γενιές πράγματι η επεξεργασία του χάλυβα ήταν ανεπαρκής, ενώ η διακοπή της γραμμής παραγωγής για μήνες λόγω των απεργιών που γινόντουσαν εκείνη της εποχή στην FIAT, άφηνε τα «κρατικά» αμαξώματα εκτιθέμενα στις καιρικές συνθήκες επιδεινώνοντας το πρόβλημα και τις φήμες που δεν έσβησαν ακόμη και όταν η Beta Series II είχε νικήσει το πρόβλημα.
Όποιος την έχει οδηγήσει και την έχει απολαύσει στον αυτοκινητόδρομο ή σε στριφτερούς επαρχιακούς δρυμούς καταλαβαίνει την σημαντικότητα που είχε αυτό το μοντέλο όχι τόσο για την Lancia που εμπορικά μάλλον ζημιώθηκε, αλλά για την αυτοκινητοβιομηχανία που για να την ανταγωνιστεί χρειάστηκε να βελτιώσει τις αναρτήσεις και τα φρένα των μοντέλων και να κάνει τα αυτοκίνητα που οδηγούμε σήμερα ασφαλέστερα νωρίτερα από ότι αρχικά σχεδίαζαν οι λογιστές της.
Η Lancia Beta Berlina είναι ένα πρωτοποριακό αυτοκίνητο σε χώρους, σχεδιασμό, πολυτέλεια στην καμπίνα που ξεχώρισε με τον δυνατό κινητήρα- φορολογικό ατού- των 1,300 κ.εκ και στην αγορά του Φορολογιστάν δίνοντας την δυνατότητα σε πολλούς Έλληνες να οδηγήσουν ένα ασφαλές και απολαυστικό στην οδήγηση αυτοκίνητο, σε μια εποχή που αρκετά από τα αυτοκίνητα του ανταγωνισμού είχαν ακόμη σούστες…
Σας ευχαριστώ για την ανάγνωση,
Ισμήνη Φαμπίατου
Σημείωση: Οι φωτογραφίες είναι από Lancia BETA 1600 Series II και όχι από το αυτοκίνητο που οδήγηησα.
 παρουσιάστηκε το 1972 κα και ήταν το πρώτο μοντέλο που παρουσίασε η εταιρεία μετά από την εξαγορά της από την Fiat){kind=link}